Σε Δωρεά προς το Σύλλογο Γυναικών με καρκίνο μαστού «ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ» Ν. Αχαΐας προχώρησε το Κέντρο Εμβρυομητρικής Ιατρικής, προκειμένου με αυτό τον τρόπο να ενισχύσει το έργο του σύλλογο και να στηρίξει τον αγώνα του για την ανακούφιση των γυναικών που πάσχουν από Καρκίνο του Μαστού.
Ακολουθεί η ευχαριστήρια επιστολή του Συλλόγου «ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ» Ν. Αχαΐας προς το Κέντρο Εμβρυομητρικής Ιατρικής.
Πότε θεωρείται πρόωρος ένας τοκετός
Σύμφωνα με την ΠΟΥ (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας) οποιοσδήποτε τοκετός συμβεί πριν από τις 37 συμπληρωμένες εβδομάδες της κύησης θεωρείται πρόωρος (η κύηση διαρκεί 40 εβδομάδες). Ιατρικά διακρίνεται σε πάρα πολύ πρόωρο τοκετό (πριν τις 28 εβδομάδες κύησης), πολύ πρόωρο τοκετό (πριν τις 32 εβδ.) και μετρίως - όψιμο πρόωρο τοκετό (32 – 37 εβδομάδες)
Για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε προγραμματισμένη καισαρική τομή (ΚΤ) ως πιθανή ημερομηνία τοκετού (ΠΗΤ – 40 συμπληρωμένες εβδομάδες), δεν θεωρείται η ημερομηνία της προγραμματισμένης ΚΤ, αλλά η ημερομηνία που έχει ορισθεί στην αρχή της κύησης, σαν να επρόκειτο να γεννήσουν φυσιολογικά.
Επιδημιολογικά στοιχεία
Ο πρόωρος τοκετός αποτελεί το σοβαρότερο μαιευτικό πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο
Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο 15.000,000 παιδιά γεννιούνται πρόωρα (10 - 12% του συνόλου, με τα ποσοστά να ποικίλλουν από 5 – 18%). Ο αριθμός εμφανίζει αυξητικές τάσεις. Οι κύριες αιτίες είναι α. η αύξηση των διδύμων κυήσεων λόγω της ευρύτερης χρήσης μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (εξωσωματική), και β. η αύξηση του ποσοστού ιατρογενών πρόωρων τοκετών (πρόωροι τοκετοί λόγω ιατρικών ενδείξεων). Στο 2ο έχει συμβάλει η σημαντική βελτίωση της παρεχόμενης περίθαλψης από τις ΜΕΝ (Μονάδες Εντατικής θεραπείας Νεογνών) τα τελευταία χρόνια.
Οι επιπλοκές από τον πρόωρο τοκετό αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στα παιδιά κάτω των 5 ετών και η προωρότητα είναι υπεύθυνη για περίπου 1.000,000 θανάτους κάθε χρόνο.
Το 75% αυτών των θανάτων θα μπορούσε να αποφευχθεί με τα σύγχρονα μέσα αν αυτά ήταν διαθέσιμα σε όλο τον πληθυσμό.
Η ηλικία κύησης στον τοκετό έχει μεγάλη επίπτωση στη θνησιμότητα, στην επιβίωση των νεογνών και στα ποσοστά αναπηρίας των επιζώντων. Έτσι με την αύξηση της ΗΚ στον τοκετό μειώνεται η θνησιμότητα και τα ποσοστά αναπηρίας και αυξάνονται τα ποσοστά επιβίωσης. Ως αναπηρίες ορίζονται οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές, τα κινητικά προβλήματα, οι μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα όρασης και ακοής κ.α.). Έτσι, τα ποσοστά θνησιμότητας από 50% στις 25 – 26 εβδ μειώνονται σε λιγότερο του 5% μετά τις 32 εβδομάδες. Αντίστοιχα μειώνονται τα ποσοστά αναπηρίας και αυξάνεται η επιβίωση σχεδόν στο 100% μετά τις 34 εβδομάδες. Φυσικά, σημαντική επίδραση στα ποσοστά αυτά έχει η επάρκεια των αντίστοιχων ΜΕΝ (Μονάδων Εντατικής θεραπείας Νεογνών) που υποδέχονται και φροντίζουν τα πρόωρα νεογνά.
Οι ανισότητες στην παρεχόμενη περίθαλψη ανάμεσα στις χώρες έχουν τεράστια επίδραση σε αυτά τα αποτελέσματα. Χαρακτηριστικά, η θνησιμότητα των παιδιών που γεννιούνται πολύ πρόωρα (πριν τις 32 εβδομάδες) σε χώρες με χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο υπερβαίνει το 50%, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά σε χώρες με υψηλό εισόδημα είναι λιγότερο από τα μισά.
Περισσότερο από το 60% των πρόωρων τοκετών συμβαίνει στην Αφρική και τη Νότια Ασία.
Η Ευρώπη είναι η ήπειρος με τα χαμηλότερα ποσοστά πρόωρου τοκετού 8.7% (5.5 – 12%). Όσον αφορά τη χώρα μας δεν υπάρχουν πρόσφατα δεδομένα. Το ποσοστό πρόωρων τοκετών ήταν 11.3% το 2015 και εμφανίζει μικρή κάμψη τα τελευταία χρόνια.
Αίτια
Η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική και σύνθετη. Συμμετέχουν άλλοτε σε άλλο βαθμό η μητέρα, το έμβρυο και ο πλακούντας. Ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι γνωστός.
Παράγοντες κινδύνου αποτελούν:
Α. από τη μητέρα: η ηλικία (κάτω από 18 και πάνω από 40 ετών), η φυλετική ομάδα, η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση, το κάπνισμα και η χρήση ουσιών και κυρίως τυχόν ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας και ιστορικό επεμβάσεων στον τράχηλο.
Β. Από το ιστορικό: ιστορικό πρόωρων τοκετών, ιστορικό απωλειών ή διακοπών εγκυμοσύνης στο 2ο τρίμηνο (ειδικά > 16 εβδ), ανεπάρκεια τραχήλου διαγνωσμένη.
Γ. Από την παρούσα κύηση: Κολπική αιμόρροια στο 2ο και 3ο τρίμηνο, αυξημένο αμνιακό υγρό και κοντό μήκος τραχήλου.
Πρόγνωση και αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την αναγνώριση των εγκύων γυναικών σε αυξημένο κίνδυνο για πρόωρο τοκετό και την ανάλογη αντιμετώπιση.
Οι προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου επιτρέπουν μια αρχική διάκριση σε γυναίκες υψηλού και χαμηλού κινδύνου. Όμως αυτή η αρχική προσέγγιση αποδείχθηκε ότι έχει χαμηλή ευαισθησία. Είναι χαρακτηριστικό ότι με αυτή τη μέθοδο αναγνωρίζονται λιγότερες από το 1/3 των γυναικών που στη συνέχεια θα γεννήσουν πρόωρα.
Η μέτρηση του μήκους του τραχήλου με διακολπικό υπερηχογράφημα αποτελεί σήμερα την καλύτερη μέθοδο αναγνώρισης αυτών των γυναικών. Ο συνδυασμός της με τους παράγοντες κινδύνου βελτιώνει την ευαισθησία της εξέτασης.
Η μέτρηση γίνεται αρχικά στο Υ/Η 1ου τριμήνου, ειδικά για γυναίκες με παράγοντες κινδύνου και στη μέση της κύησης κατά το υπερηχογράφημα 2ου τριμήνου. Ειδικό λογισμικό υπολογίζει την πιθανότητα για πρόωρο τοκετό, ανάλογα με τα ευρήματα και τους παράγοντες κινδύνου. Γενικά μιλώντας, μήκος τραχήλου πάνω από 30 mm στο 1ο τρίμηνο και πάνω από 25 mm στο 2ο τρίμηνο μειώνει τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό.
Η αντιμετώπιση μιας εγκύου σε αυξημένο κίνδυνο για πρόωρο τοκετό περιλαμβάνει τη χορήγηση προγεστερόνης, την περίδεση τραχήλου υπό αναισθησία και την τοποθέτηση πεσσού Arabin. Επίσης την τακτική παρακολούθηση του μήκους του τραχήλου. Η απόφαση για τη μέθοδο αντιμετώπισης εξαρτάται από τα ευρήματα, την ΗΚ και αποτελεί ευθύνη του θεράποντος ιατρού.
Στις περιπτώσεις που συνυπάρχουν συσπάσεις ή παρατηρείται μείωση του μήκους του τραχήλου απαιτείται εξατομικευμένη αντιμετώπιση με τη χορήγηση τοκολυτικών φαρμάκων ή ακόμη και νοσηλείας για ενδοφλέβια αγωγή σε συνεννόηση πάντα με το θεράποντα ιατρό.
Ο Οκτώβρης είναι μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με την νεογνική απώλεια και την απώλεια κύησης.
Είναι αφιερωμένος σε όλα τα αγγελούδια που «χάθηκαν», που έμαθαν να πετάνε, πριν μάθουν να περπατάνε και στις μανούλες που δεν κατάφεραν ν' αποκτήσουν παιδί ή που έχασαν το μωρό τους.
Η νεογνική απώλεια και η απώλεια κύησης υπάρχουν, σίγουρα σε μικρότερο βαθμό απ' ότι παλαιότερα. Όμως υπάρχουν ακόμα και όταν δεν μιλάμε γι' αυτές.
Το συναίσθημα της μητέρας που χάνει το μωρό της είναι δύσκολο να το περιγράψει κανείς με λόγια. Τα όνειρα που έκανε μετά το χαρμόσυνο μήνυμα πως εγκυμονεί, γκρεμίζονται και νιώθει να χάνει τη γη κάτω από τα πόδια της, στην σκέψη πως δεν θα κρατήσει στην αγκαλιά της το αγγελούδι της, όπως μπορούν να το κάνουν άλλες μανούλες που γνωρίζει ή συναντά καθημερινά.
Απελπισμένη, πληγωμένη και θέλοντας να φέρεται «φυσιολογικά» στον περίγυρό της, σαν να μην τρέχει τίποτα, προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια της ή για να ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια ή για να ξεπεράσει την τραγική απώλεια που θα την στοιχειώνει για καιρό.
Όλη αυτή η εξαιρετικά δύσκολη περίοδος και το πένθος που νιώθουν αυτές οι γυναίκες, πρέπει να γίνεται γνωστό, να ακούγεται ώστε να ευαισθητοποιηθούν όλοι πάνω σε αυτό. Αυτές όλες οι μανούλες είναι τα «τραγικά πρόσωπα» αυτού του μήνα, που φοράνε τα χρώματα της απώλειας, το γαλάζιο και το ροζ, για να την φωνάξουν και να την επικοινωνήσουν.
"Εγκυμοσύνη και κορωνοϊός". Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης και τα μέτρα προστασίας που πρέπει να λαμβάνουν. Μιλά στην Μαρία Σιορώκου και στην Εκπομπή "Υγείας Θέματα" του τηλεοπτικού σταθμού ΙΟΝΙΑΝ, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας και Εμβρυομητρικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών Βασίλης Παπαδόπουλος. Ο κ. Παπαδόπουλος αναφέρεται και στην αξία του Προγεννητικού Ελέγχου τόσο πριν όσο και στην διάρκεια της κύησης.
Τίτλος Γιατρού: Βασίλης Παπαδόπουλος- Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας και Εμβρυομητρικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών
Μέχρι σήμερα έχουν αναφερθεί 18 περιστατικά εγκύων γυναικών που προσβλήθηκαν από τον COVID-19 στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Σε καμία δεν διαπιστώθηκε κάθετη μετάδοση από τη μητέρα στο έμβρυο. Εν τούτοις, ο αριθμός των περιστατικών είναι μικρός και δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στις περιπτώσεις προσβολής νωρίτερα στην κύηση, ειδικά σε εγκύους που βρίσκονται στα αρχικά στάδια (1ο τρίμηνο) όπου γίνεται και η οργανογένεση. Θα πρέπει λοιπόν να είμαστε επιφυλακτικοί και ειδικά για στις περιπτώσεις εγκύων γυναικών να ακολουθούνται αυστηρά τα προληπτικά μέτρα που ισχύουν για το γενικό πληθυσμό.
Σε περιπτώσεις επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, τα νεογνά θα πρέπει να απομονώνονται. Επίσης θα πρέπει να γίνεται έγκαιρη απομόνωση των ύποπτων εγκύων γυναικών, να υπάρχει συστηματικός έλεγχος των λοιμώξεων με όλα τα πιθανά μέτρα, ο έλεγχος για πιθανή λοίμωξη ή συλλοίμωξη από τον COVID-19, οξυγονοθεραπεία επί ενδείξεων, αποφυγή υπερπλήρωσης με υγρά, εμπειρική χρήση αντιβιοτικών λόγω του κινδύνου δευτερογενούς βακτηριακής λοίμωξης, παρακολούθηση του εμβρύου και ιατρική παρακολούθηση από ομάδα ειδικών
(περισσότερα στοιχεία στο https://www.ajog.org/article/S0002-9378(20)30197-6/fulltext?fbclid=IwAR3acQiudxRXoNb4nS85QZw8PaoU7JLH8ksnN6OfL55EHFrlj2BHWwySWwI )
Παρακολουθήστε το video
Δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής δημοσιευμένες αναφορές σχετικά με τον κίνδυνο λοίμωξης των εγκύων γυναικών από το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό. Είναι γνωστό όμως, ότι κατά τη διάρκεια της κύησης οι ανοσολογικές και λειτουργικές αλλαγές που παρατηρούνται, αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος από ιογενή αίτια, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2. Επίσης, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο εμφάνισης σοβαρής νόσου καθώς και αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας των εγκύων σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, από περιπτώσεις λοιμώξεων από άλλους κορωνοϊούς όπως ο SARS-CoV και ο MERS-CoV, καθώς και από άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη γρίπη.
Οι έγκυες θα πρέπει να εφαρμόζουν συστηματικά όλα τα προτεινόμενα μέτρα ατομικής και αναπνευστικής υγιεινής, όπως η υγιεινή των χεριών και η αποφυγή επαφής με ασθενείς με λοίμωξη αναπνευστικού.
Στην παρούσα φάση της πανδημίας από COVID-19, δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για ενδομήτρια ή διαπλακουντιακή μετάδοση του SARS-CoV-2 στο έμβρυο από την πάσχουσα μητέρα, κατ’ αναλογία των ευρημάτων μελετών σε έγκυες με λοίμωξη από τους δύο άλλους γνωστούς κορωνοϊούς SARS-CoV και MERS-CoV.
Επιπλοκές όπως αποβολή και γέννηση θνησιγενούς εμβρύου, έχουν καταγραφεί σε περιπτώσεις λοίμωξης εγκύων από SARS-CoV και MERS-CoV. Απαιτείται ανάλυση δεδομένων περισσότερων περιπτώσεων για να διαπιστωθούν και να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της λοίμωξης των εγκύων στα έμβρυα.
Ο όρος της κάθετης μετάδοσης περιλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις μετάδοσης μιας λοίμωξης από τη μητέρα στο έμβρυο ή το νεογνό, πριν, κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τον τοκετό. Διαπλακουντιακή μετάδοση συμβαίνει όταν κατά τη διάρκεια της κύησης, η ιαιμία της μητέρας οδηγεί σε μετάδοση του παθογόνου μικροοργανισμού στο έμβρυο διαμέσου του πλακούντα (π.χ ιός Zika). Περιγεννητική μετάδοση μπορεί να συμβεί από την έκθεση του νεογνού σε σωματικά υγρά της μητέρας κατά τη διάρκεια του τοκετού (π.χ απλός έρπητας HSV), μέσω του μητρικού γάλακτος (π.χ HIV) ή άλλων σωματικών υγρών της μητέρας όπως των κολπικών εκκρίσεων και τη μετάδοση group B Streptococcus και των αναπνευστικών εκκρίσεων και τη μετάδοση του ιού της γρίπης.
Στην περιορισμένη διαθέσιμη βιβλιογραφία δεν έχει διαπιστωθεί νεογνό μητέρας με COVID-19 λοίμωξη που να είναι θετικό για τον ιό SARS-CoV-2, εκτός από δύο περιπτώσεις που καταγράφηκαν στα πρώτα στάδια της επιδημίας. Στο ένα νεογνό η διάγνωση έγινε τη 17η ημέρα ζωής και είχε έρθει σε στενή επαφή με δυο επιβεβαιωμένα κρούσματα COVID-19 (μητέρα και παραμάνα) και στο δεύτερο την 36η ώρα ζωής. Και στις δύο περιπτώσεις δεν υπήρχε ένδειξη ενδομήτριας μετάδοσης και θεωρείται ως πιθανότερη εκδοχή, η μόλυνση μετά τη γέννηση. Επίσης, ο ιός δεν έχει ανιχνευθεί σε δείγματα αμνιακού υγρού πασχόντων μητέρων.
Παρά τις περιορισμένες βιβλιογραφικές αναφορές, κάθετη μετάδοση δεν έχει διαπιστωθεί και σε νεογνά μητέρων με λοίμωξη από SARS-CoV και MERS-CoV.
Στο περιορισμένο αριθμό εγκύων με COVID-19 λοίμωξη που έχουν δημοσιευθεί, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις επιπλοκών της κύησης όπως πρόωρος τοκετός. Όμως δεν είναι σαφές εάν οι επιπλοκές αυτές σχετίζονται αιτιολογικά με τη λοίμωξη. Δεδομένα από άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος σε έγκυες γυναίκες μπορεί να συμβάλλουν στην εκτίμηση της σχέσης αυτής. Για παράδειγμα, η γρίπη έχει συσχετιστεί με επιπλοκές όπως ο πρόωρος τοκετός και το χαμηλό βάρος γέννησης. Επίσης, η προωρότητα και/ή το μικρό βάρος για την ηλικία κύησης έχουν καταγραφεί και σε περιπτώσεις λοίμωξης μητέρων κατά τη διάρκεια της κύησης από άλλους κορωνοϊούς όπως SARS-CoV και MERS-CoV.
Δεν υπάρχουν δεδομένα σχετικά με μακροπρόθεσμες επιπλοκές της μητρικής λοίμωξης κατά την κύηση στους απογόνους.
Η μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται κυρίως με τη στενή επαφή με άτομο που νοσεί από COVID-19 μέσω των αναπνευστικών εκκρίσεων κατά το βήχα ή το φτάρνισμα. Από τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα δεδομένα ο ιός δεν έχει ανιχνευθεί στο γάλα γυναικών με COVID-19 λοίμωξη και δεν υπάρχει η πληροφορία για πιθανή μετάδοση του ιού μέσω του μητρικού γάλακτος. Ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού από τη μητέρα στο νεογνό κατά το μητρικό θηλασμό, σχετίζεται με τη στενή επαφή και τη μετάδοση μέσω των σταγονιδίων του αναπνευστικού συστήματος. Δεδομένων των περιορισμένων στοιχείων για τη συμπεριφορά του νέου κορωνοϊού και τη λοίμωξη που προκαλεί, στην παρούσα φάση και με την επιφύλαξη αλλαγών όταν περισσότερα δεδομένα θα είναι διαθέσιμα, η απόφαση για τη διαδικασία του μητρικού θηλασμού εξατομικεύεται και λαμβάνει υπόψη τα οφέλη του θηλασμού και τους δυνητικούς κινδύνους. Η άντληση μητρικού γάλακτος με τήρηση των κανόνων αποστείρωσης και η ενδεχόμενη χορήγηση του από άλλο άτομο στο νεογνό, αποτελεί μια εναλλακτική.
Δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής δημοσιευμένες αναφορές σχετικά με τον κίνδυνο λοίμωξης των εγκύων γυναικών από το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό. Είναι γνωστό όμως, ότι κατά τη διάρκεια της κύησης οι ανοσολογικές και λειτουργικές αλλαγές που παρατηρούνται, αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος από ιογενή αίτια, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2. Επίσης, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο εμφάνισης σοβαρής νόσου καθώς και αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας των εγκύων σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, από περιπτώσεις λοιμώξεων από άλλους κορωνοϊούς όπως ο SARS-CoV και ο MERS-CoV, καθώς και από άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη γρίπη.
Οι έγκυες θα πρέπει να εφαρμόζουν συστηματικά όλα τα προτεινόμενα μέτρα ατομικής και αναπνευστικής υγιεινής, όπως η υγιεινή των χεριών και η αποφυγή επαφής με ασθενείς με λοίμωξη αναπνευστικού.
Στην παρούσα φάση της πανδημίας από COVID-19, δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για ενδομήτρια ή διαπλακουντιακή μετάδοση του SARS-CoV-2 στο έμβρυο από την πάσχουσα μητέρα, κατ’ αναλογία των ευρημάτων μελετών σε έγκυες με λοίμωξη από τους δύο άλλους γνωστούς κορωνοϊούς SARS-CoV και MERS-CoV.
Επιπλοκές όπως αποβολή και γέννηση θνησιγενούς εμβρύου, έχουν καταγραφεί σε περιπτώσεις λοίμωξης εγκύων από SARS-CoV και MERS-CoV. Απαιτείται ανάλυση δεδομένων περισσότερων περιπτώσεων για να διαπιστωθούν και να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της λοίμωξης των εγκύων στα έμβρυα.
Ο όρος της κάθετης μετάδοσης περιλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις μετάδοσης μιας λοίμωξης από τη μητέρα στο έμβρυο ή το νεογνό, πριν, κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τον τοκετό. Διαπλακουντιακή μετάδοση συμβαίνει όταν κατά τη διάρκεια της κύησης, η ιαιμία της μητέρας οδηγεί σε μετάδοση του παθογόνου μικροοργανισμού στο έμβρυο διαμέσου του πλακούντα (π.χ ιός Zika). Περιγεννητική μετάδοση μπορεί να συμβεί από την έκθεση του νεογνού σε σωματικά υγρά της μητέρας κατά τη διάρκεια του τοκετού (π.χ απλός έρπητας HSV), μέσω του μητρικού γάλακτος (π.χ HIV) ή άλλων σωματικών υγρών της μητέρας όπως των κολπικών εκκρίσεων και τη μετάδοση group B Streptococcus και των αναπνευστικών εκκρίσεων και τη μετάδοση του ιού της γρίπης.
Στην περιορισμένη διαθέσιμη βιβλιογραφία δεν έχει διαπιστωθεί νεογνό μητέρας με COVID-19 λοίμωξη που να είναι θετικό για τον ιό SARS-CoV-2, εκτός από δύο περιπτώσεις που καταγράφηκαν στα πρώτα στάδια της επιδημίας. Στο ένα νεογνό η διάγνωση έγινε τη 17η ημέρα ζωής και είχε έρθει σε στενή επαφή με δυο επιβεβαιωμένα κρούσματα COVID-19 (μητέρα και παραμάνα) και στο δεύτερο την 36η ώρα ζωής. Και στις δύο περιπτώσεις δεν υπήρχε ένδειξη ενδομήτριας μετάδοσης και θεωρείται ως πιθανότερη εκδοχή, η μόλυνση μετά τη γέννηση. Επίσης, ο ιός δεν έχει ανιχνευθεί σε δείγματα αμνιακού υγρού πασχόντων μητέρων.
Παρά τις περιορισμένες βιβλιογραφικές αναφορές, κάθετη μετάδοση δεν έχει διαπιστωθεί και σε νεογνά μητέρων με λοίμωξη από SARS-CoV και MERS-CoV.
Στο περιορισμένο αριθμό εγκύων με COVID-19 λοίμωξη που έχουν δημοσιευθεί, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις επιπλοκών της κύησης όπως πρόωρος τοκετός. Όμως δεν είναι σαφές εάν οι επιπλοκές αυτές σχετίζονται αιτιολογικά με τη λοίμωξη. Δεδομένα από άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος σε έγκυες γυναίκες μπορεί να συμβάλλουν στην εκτίμηση της σχέσης αυτής. Για παράδειγμα, η γρίπη έχει συσχετιστεί με επιπλοκές όπως ο πρόωρος τοκετός και το χαμηλό βάρος γέννησης. Επίσης, η προωρότητα και/ή το μικρό βάρος για την ηλικία κύησης έχουν καταγραφεί και σε περιπτώσεις λοίμωξης μητέρων κατά τη διάρκεια της κύησης από άλλους κορωνοϊούς όπως SARS-CoV και MERS-CoV.
Δεν υπάρχουν δεδομένα σχετικά με μακροπρόθεσμες επιπλοκές της μητρικής λοίμωξης κατά την κύηση στους απογόνους.
Η μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται κυρίως με τη στενή επαφή με άτομο που νοσεί από COVID-19 μέσω των αναπνευστικών εκκρίσεων κατά το βήχα ή το φτάρνισμα. Από τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα δεδομένα ο ιός δεν έχει ανιχνευθεί στο γάλα γυναικών με COVID-19 λοίμωξη και δεν υπάρχει η πληροφορία για πιθανή μετάδοση του ιού μέσω του μητρικού γάλακτος. Ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού από τη μητέρα στο νεογνό κατά το μητρικό θηλασμό, σχετίζεται με τη στενή επαφή και τη μετάδοση μέσω των σταγονιδίων του αναπνευστικού συστήματος. Δεδομένων των περιορισμένων στοιχείων για τη συμπεριφορά του νέου κορωνοϊού και τη λοίμωξη που προκαλεί, στην παρούσα φάση και με την επιφύλαξη αλλαγών όταν περισσότερα δεδομένα θα είναι διαθέσιμα, η απόφαση για τη διαδικασία του μητρικού θηλασμού εξατομικεύεται και λαμβάνει υπόψη τα οφέλη του θηλασμού και τους δυνητικούς κινδύνους. Η άντληση μητρικού γάλακτος με τήρηση των κανόνων αποστείρωσης και η ενδεχόμενη χορήγηση του από άλλο άτομο στο νεογνό, αποτελεί μια εναλλακτική.
Στην πόλη Wuhan,επαρχία Hubei, στην Κίνα, εμφανίστηκε συρροή κρουσμάτων πνευμονίας. Στις 9 Ιανουαρίου 2020 οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι πρόκειται για νέο στέλεχος κοροναϊού (2019-nCoV). Οι κοροναϊοί είναι μία ομάδα ιών που συνήθως προκαλούν αναπνευστικές λοιμώξεις με ποικίλη σοβαρότητα στον άνθρωπο και στα ζώα. Εκτιμάται ότι περίπου το ένα τρίτο των λοιμώξεων ανώτερου αναπνευστικού στον άνθρωπο μπορεί να προκαλείται από κοροναϊούς.
Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), παρακολουθεί από την αρχή τις εξελίξεις και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία τόσο με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) όσο και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO). Ο ΕΟΔΥ παραμένει σε επαγρύπνηση σχετικά με ενδεχόμενα κρούσματα της νόσου σε ταξιδιώτες ενώ έχει ήδη εκδώσει και επικαιροποιεί συστηματικά ενημερωτικό υλικό και εξειδικευμένες οδηγίες, που μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα μας.
Οδηγίες για ταξιδιώτες 20 Φεβρουαρίου 2020 Advice for travellers 17 February 2020
Οδηγίες που αφορούν πληρώματα πλοίων σε περίπτωση ύποπτου κρούσματος εν πλω Οδηγίες προς τους Επαγγελματίες Υγείας των Αεροϋγειονομείων και τα Πληρώματα Αεροσκαφών σε περίπτωση ύποπτου κρούσματος εν πτήση Οδηγίες για προσωπικό εδάφους αεροδρομίων Οδηγίες που αφορούν επιβάτες και προσωπικό του τραίνου
Οδηγίες για ξενοδοχεία και λοιπά καταλύματα ταξιδιωτών
Οδηγίες για Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας Οδηγίες εφαρμογής απλής χειρουργικής μάσκας Οδηγίες για την εργαστηριακή διερεύνηση για το νέο κοροναϊό 2019-nCoV Οδηγίες για τη διαχείριση νεκρών σωμάτων Εκτίμηση αναγκών σε εξοπλισμό ατομικής προστασίας των χώρων παροχής υπηρεσιών υγείας για τη φροντίδα ύποπτων ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων του νέου κοροναϊού
Οδηγίες για τα πληρώματα του ΚΕΠΥ-ΕΚΑΒ Οδηγίες για το αστυνομικό προσωπικό
Οδηγίες για ιατρικούς συλλόγους και τα μέλη τους Οδηγίες για ιδιώτες ιατρούς
Οδηγίες για σχολικές μονάδες & φορείς που προσφέρουν εκπαιδευτικές υπηρεσίες
Οδηγίες σχετικά με τη διαχείριση επαφών ασθενών με λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό 2019-nCoV Αλγόριθμος διαχείρισης επαφών ασθενων με λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό 2019-nCoV
Οδηγίες για την επιδημιολογική επιτήρηση Ορισμός κρούσματος Δελτίο Δήλωσης Συνοδευτικό δελτίο κλινικού δείγματος προς τα εργαστήρια
Ερωτήσεις και απαντήσεις για το νέο κοροναϊό 2019-nCoV
Επιστημονική σύσκεψη στον ΕΟΔΥ για τον νέο κοροναϊό
